دیدار در حیاط خلوت روسیه | چرا اولین دیدار مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین مهم است؟
رویداد۲۴ | لیلا فرهادی: مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران در حالی در حاشیه نشست ترکمنستان با همتای روس خود ولادیمیر پوتین دیدار کرده که وعده تعامل با جهان او از همان روز‌های نخست ریاست جمهوری، تحت‌الشعاع درز یک خبر مهم توسط روس‌ها قرار گرفته است؛ خبر فروش موشک‌های بالستیک ایرانی به مسکو برای جنگ با اوکراین. خبری که بر نشست‌های حاشیه‌ای مجمع عمومی سازمان ملل تاثیر بسزایی گذاشت و سران کشورهای اروپایی را از دیدار مستقیم با رئیس جمهور تازه وارد ایران منصرف کرد. اتحادیه اروپا به تازگی گفته به زودی تحریم‌هایی را علیه افراد و نهاد‌های مرتبط با تحویل موشک‌های بالستیک به روسیه اعمال خواهد کرد؛ تحریم‌هایی که احتمالا شامل حال هواپیمایی ایران ایر، آخرین شرکت هواپیمایی ایرانی که به مقصد اروپا پرواز مستقیم دارد خواهد شد.
با وجود درز چنین خبری که احتمالاً از طریق کانال‌های روسی صورت گرفته بود، پزشکیان در دیدار با پوتین «نزدیکی دیدگاه‌های ایران و روسیه در عرصه جهانی» را مورد تحسین قرار داده است. سئوال جدی این است که آیا روسیه در تنش میان ایران و اسرائیل وارد می‌شود یا نه. مسکو نسبت به حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای غیرنظامی ایران هشدار داد و گفت که این یک "تحریک جدی" است.
واکنش رسانه‌های غربی نشان می‌دهد، دغدغه آن‌ها نحوه مداخله روسیه در تنش میان ایران و اسرائیل است. دیدار پوتین با پزشکیان بازتاب متفاوتی در رسانه‌های جهان داشت. نشریه دست راستی نیوزویک آمریکا در گزارشی نوشته این دیدار در شرایطی که تنش‌ها بین ایران و اسرائیل در حال افزایش است و اسرائیل ایران را به اقدام تلافی‌جویانه بعد از حمله موشکی ایران تهدید کرده، نگرانی‌هایی را در مورد احتمال همکاری‌های نظامی ایران و روسیه به وجود آورده است.
اشاره نیوزویک در مورد «همکاری‌های نظامی» به همان خبر فروش موشک‌های بالستیک ایرانی به روسیه برای استفاده در جنگ با اوکراین است. این رسانه نوشته با توجه به سابقه این همکاری ها، این دیدار نگرانی‌ها از بابت همکاری‌های مشابه در خلال تهدید‌های اسرائیل را افزایش داده است.
این رسانه سابقه تقویت روابط ایران و روسیه را در سال ۲۰۱۵ و جنگ سوریه خوانده و گفته همکاری‌های دو کشور در حمایت از اسد این روابط را گسترش داد و با شروع جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، روابط آن‌ها تقویت شد.
بیشتر بخوانید:
چرا ایران به جای جنگنده سوخو، یاک تحویل گرفت؟
چرا روسیه بیانیه ضد ایرانی کشورهای عرب درباره جزایر سه گانه را امضا کرد؟
نیوزویک گفته روسیه به ایران وعده داده در ازای کمک‌های ایران به روسیه در جنگ با اوکراین، جنگنده‌های سوخو ۳۵ و سامانه‌های دفاع هوایی پیشرفته را به ایران تحویل می‌دهد.
به ادعای رسانه‌های غربی، دو کشور در زمینه مسائل سایبری مرتبط با اطلاعات ایالات متحده با یکدیگر همکاری کرده‌اند و گفته می‌شود روسیه دستگاه‌های شنود، دستگاه‌های عکاسی پیشرفته و دستگاه‌های دروغ‌سنج را در سال ۲۰۲۳ به ایران فروخته است.
همزمان با دیدار پوتین و پزشکیان، کن مک کالوم، رئیس MI۵ بریتانیا هم روسیه و هم ایران را به افزایش قابل توجه تلاش‌ها برای ترور، خرابکاری و سایر فعالیت‌های مجرمانه در بریتانیا متهم کرده است. مک کالوم مدعی شده از سال ۲۰۲۲، اطلاعات و پلیس بریتانیا ۲۰ توطئه "بالقوه کشنده" مرتبط با ایران را خنثی کرده است. وی همچنین هشدار داد که در صورت تشدید تنش‌ها در خاورمیانه، ایران ممکن است اهداف خود را در بریتانیا گسترش دهد.
المانیتور در گزارشی همزمانی دیدار پزشکیان و پوتین با افزایش تنش‌ها میان ایران و اسرائیل را مورد توجه قرار داده و نوشته: روسیه که در چند سال گذشته روابط نظامی قوی با ایران برقرار کرده است روز جمعه نسبت به حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای غیرنظامی ایران هشدار داد و گفت که این یک "تحریک جدی" است. سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در یک کنفرانس مطبوعاتی در لائوس گفت که آژانس بین المللی انرژی اتمی هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه ایران شروع به تبدیل برنامه هسته‌ای خود به برنامه نظامی کرده، پیدا نکرده است.
وی تاکید کرد: اگر هرگونه طرح یا تهدیدی برای حمله به تاسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران محقق شود، در واقع یک تحریک بسیار جدی خواهد بود.
المانیتور همچنین به عدم توازن در تعاملات نظامی ایران و روسیه هم اشاره کرده است. این رسانه نوشته در حالی که آمریکا تحویل موشک‌های بالستیک ایرانی به مسکو را برای استفاده در جنگ با اوکراین تایید کرده و مهدی فراهی معاون وزیر دفاع ایران هم همزمان گفته ایران در ماه نوامبر سال گذشته قرارداد خرید سوخو ۳۵ و بالگرد‌های Mil Mi-۲۸ و جت یاک-۱۳۰ را نهایی کرده، اما شواهد بر اساس اعلام بنیاد کارنگی برای صلح بین الملل نشان می‌دهد ایران فقط هواپیما‌های یاک را تحویل گرفته و از تحویل سایر اقلام خبری نیست.
نشریه تلگراف انگلیس گفته نشست عشق‌آباد از اساس برای گفتگو درباره تنش‌های خاورمیانه ترتیب داده شده بود و هدف اصلی آن «دیپلماسی ایران و روسیه» در آستانه جنگ تمام عیار منطقه بود.
این رسانه اجلاس «پیوند زمان‌ها و تمدن‌ها، مبنای صلح و توسعه» که به مناسبت سیصدمین سالگرد تولد مختوم‌قلی فراغی شاعر و متفکر نامدار ترکمن در عشق آباد، پایتخت ترکمنستان برگزار شده را به سخره گرفته و گفته ترکمنستان یکی از سرکوبگرترین کشورهای جهان است؛ یک کشور منزوی که میزبان اجلاسی مبهم شده که قرار است پوششی برای نشست سران روسیه و ایران باشد.
این رسانه نوشته در ظاهر، به نظر می‌رسد روسیه در جهت حمایت بیشتر از ایران است، چرا که گزارش‌های تایید نشده‌ای مبنی بر ارسال جت‌های جنگنده و سامانه‌های دفاع موشکی به ایران وجود دارد. اما در تهران این احساس وجود دارد که کرملین همچنان مدیون تهران است.
یک استاد دانشگاه به تلگراف گفته: «رابطه ایران با پوتین شبیه دوستی با کسی است که هر وقت با او بیرون می‌روید، دونگ خود را نمی‌پردازد».
او گفته: با این حال پزشکیان باید پوتین را راضی نگه دارد؛ شاید با وعده ارسال پهپاد‌های بیشتر به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین.
این رسانه به نارضایتی داخلی ایران از عدم حمایت‌های روسیه از تهران در جنگ با اسرائیل اشاره کرده و نوشت: روزنامه اطلاعات در ایران پوتین را به "ترک کردن" ایران در غزه و "حفظ فاصله خود از بحران" متهم کرده است. روزنامه همشهری نوشته: زمان آن فرا رسیده است که کرملین به وعده خود مبنی بر ارسال سامانه‌های دفاع موشکی پیشرفته اس-۴۰۰ به ایران عمل کند.
تلگراف می‌گوید ممکن است پزشکیان و پوتین درباره چگونگی پاسخ احتملی اسرائیل به حمله موشکی تهران گفتگو کرده باشند، اما تحلیل گران معتقدند روسیه ترجیح می‌دهد نقش غیرمستقیم خود را حفظ کند.
استفن هال، استادیار رشته سیاست روسیه به تلگراف گفته: روسیه همچنان به شدت در تلاش است تا اسرائیل را از تامین مالی اوکراین دور نگه دارد.
